Laila Susanne Vars, ledamot

Foto: Privat

Berätta lite om dig själv!
På nordsamiska:

Mun lean Inguna Susánna Elle Márjjá Láilá Susánna, mun lean davvisápmelaš ja mu ruovttubáiki lea Láhpoluobbalis, Guovdageainnus. Mun ja mu isit, ja munno golbma nieidda orrut Máttaluobbalis, Guovdageainnus, Norggabeale Sámis. Mun lean bajásšaddan sámi gilážis sámegielat bearrašis gos lotnolasealáhus lei min báikegotti ja bearraša birgejupmin. Mu bearrašis lea gullevašvuohta sihke sámi meahcceealáhusaide ja boazoealáhussii, meahcásteapmi, bivdu ja meahcástallan lea leamaš ja lea ain mu soga eallinvuohki maŋŋil go mu máttut guđđe boazoealáhusa. Mun beroštan olu sámi árbevirolaš máhtu ja sámegielaid seailluheamis. Mun lean láhkačeahppi dahje jurista, mus lea doavttergráda olmmošvuoigatvuođain ja álbmotrievtti Romssá Universitehtas, lean dutkan sámi álbmoga iešmearrideami vuolggasaji. Láven duollet dálle logaldallat juridihkastudeanttaide olmmošvuoigatvuođaid ja sáme- ja eamiálbmotrievtti fágas. Lean leamaš Sámediggeáirras Norggabeale Sámedikkis 2009-2017, ja Sámedikki sadjásaš presideanta ovtta válgaáigodaga. Lean bargan direktevran Gáldu- eamiálbmotvuoigatvuođaid gelbbolašvuođaguovddážis ja maid fágadirektevran Norgga Stuoradikki vuollásaš Norgga Olmmošvuoigatvuođaásahusas (NIM). Lean maid fárus leamaš ON Eamiálbmotvuoigatvuođaid julggaštusa hábmemis ja lean ON Eamiálbmotvuoigatvuođaid áššedovdilávdegotti (EMRIP) láhttu ja dán lávdegotti ovddeš jođiheaddji. Lean leamaš ja lean stivraláhttu máŋga iešguđet sámi ja maid riikadási organisašuvnnaid. Lean dál Sámi allaskuvlla rektor.

På norska:
Mitt samiske navn er Inguna Susánna Elle Márjjá Láilá Susánna, jeg er født og oppvokst i en nordsamisk familie og slekt med tilhørighet til bygda Láhpoluoppal som er mitt hjemområde. Jeg og min mann og våre tre døtre bor i Máttaluoppal i Guovdageaidnu, på norsk side av Sápmi. Jeg har vokst opp i en samiskspråklig familie i en samiskspråklig bygd hvor familien min og de andre familiene i vårt lokalsamfunn har levd av og fortsatt lever av en kombinasjon av ulike naturbaserte kulturnæringer, høsting av naturressurser, fiske, reindrift og meahcástallan (tradisjonelle naturbaserte næringer). Jeg er opptatt av bevaring og utvikling av samisk tradisjonell kunnskap og språk. Jeg er jurist av utdanning, har en doktorgrad i menneskerettigheter og folkerett fra Universitetet i Tromsø, og har forsket på det rettslige grunnlaget for samenes rett til selvbestemmelse. Jeg underviser innimellom studenter i same- og urfolksrett og menneskerettigheter. Jeg har vært Sametingsrepresentant i Sametinget 2009-2017 og Sametingets visepresident i en valgperiode. Har vært direktør for Gáldu- kompetansesenteret for urfolks rettigheter og fagdirektør ved Norges institusjon for menneskerettigheter (NIM) som er organisatorisk underlagt Stortinget i Norge. Jeg har vært involvert i arbeidet med FNs urfolksdeklarasjon og er medlem og tidligere leder av FNs ekspertmekanisme for urfolks rettigheter (UN Expert Mechanism on the Rights of Indigenous Peoples- EMRIP). Jeg har hatt og har styreverv i både samiske og nasjonale organisasjoner. Jeg er for tiden rektor ved Sámi allaskuvla- Samisk høgskole”.

På nordsamiska:
Sávan ahte mun nagodivččen váikkuhit dasa ahte sámi álbmogis livččii luohttámuš Duohtavuođakommišuvdnii. Dasa lassin sávan ahte váikkuhan dasa ahte sápmelaččat árjjalaččat searvvaše min bargui vai dat attašii buori vuolggasaji nannejuvvon oktavuhtii ja dássásašvuhtii gaskkal sápmelaččaid ja ruoŧa stáhta.

Vad hoppas du kunna bidraga med i Sanningskommissionen för det samiska folket?

På norska:
Jeg håper jeg kan bidra til at det samiske folket aktivt bidrar til kommisjonens arbeid. Videre håper jeg at jeg kan bidra til at vi får den tilliten fra det samiske folket som behøves for at vårt arbeid skal gi et godt grunnlag for et styrket og et mer likeverdig forhold mellom samene og den svenske stat.