Okta dehálaš oassi kommišuvnna barggus lea čalmmustahttit sámiid vásáhusaid jođihuvvon politihkas stáhtas ja iežá dehálaš doaimmaheddjiin sámiid vuostá ja got historjjálaš vearredagut váikkuhit sámiid eavttuide otne. Sámiid vásáhusat leat dárbbašlaččat čalmmustahttin dihte makkár váikkuhusaid jođihuvvon politihkas lea leamaš sámi álbmogii ja ovttaskas sámiid eallineavttuide, dearvvašvuhtii ja sosiála eallimii ja maid sámi álbmoga vejolašvuohta doalahit ja ovddidit iežaset kultuvra- ja servodateallima.
Du muitalus lea mávssolaš. Otne leat unnán vihtanuššamat sámiin vásáhusain stáhta ja iežá doaimmaheddjiid veahkaválddálašvuođain ja rihkkumiin/loavkkašuhttimiin sámi álbmoga vuostá. Lea máŋgasiidda amas historjjá mii galgá čielggadit ja čalmmustahttit kommišuvnna loahpparapporta mii dan maŋŋil geigejuvvo ráđđehussii. Loahpparapporta galgá maid sisdoallat evttohusa doaibmabijuide vihtanuššamiin duogážiin.
Juoge historjját
Gii sáhttá juohkit historjjáset?
Kommišuvnna bovde dáinna ovttaskas sámiid buktit vihtanuššamiid, jearahallamiin dahje čálalaš muitalusaid bokte, iežas dahje oapmahaččaid vásáhusaid dan politihkas mii lea jođihuvvon stáhtas sin vuostá ja got historjjálaš vearredagut váikkuhit sámiid otná eavttuide.
Got boahtá geavahit jearahallamiid ja čálalaš muitalusaid ?
Jearahallan báddejuvvo ja čálihuvvo. Jus don jearahallama maŋŋil háliidat lasihit dahje rievdadit dieđuid dahje máhcahit dan de manná bures. Sihke jietnafiillat ja referáhtat vurkejuvvojit kommišuvnna luhtte. Čáláhusas jearahallon lea ii leat vejolaš identifieret ja namaheapme. Dan guhte ii hálit leahkit namaheapme lea riekti dasa. Jietnafiillat, referáhtat ja čálalaš muitalusat gullet sekretessii. Visot geat barget kommišuvnnas lea jávohisvuođageasku. Dálá njuolggadusčállosa jelgii visot materiála dalle go kommišuvnna bargu lea loahpahuvvon geigejuvvo Riksarkivetii. Dalle materiála lea ain suoddjáluvvon sekreteassas ja dieđut ožžot dušše addojuvvot jus dárbbahuvvojit dutkamii dahje statistihkkii, dahje jus eai leat vejolaččat njuolga čatnat ovttaskassii.
Dat mii boahtá ovdan jearahallamiin ja čálalaš muitalusain sáhttá geavahuvvot Duohtavuođakommišuvnnas sámi álbmoga váras
• gártemis- ja guorahallanbarggus ja evttohusas doaibmabijuide, ja,
• gaskkusteamis máhtu álbmogii sámiid historjjá birra ja got historjjálaš vearredagut váikkuhit otná eavttuide sámiide.
Got dieđiha jearahallamii?
Kommišuvdna boahtá bovdet ságastallančoahkkimiidda Ruoŧa beal Sámis ja muhtin sajiin oarjji Ruoŧas. Čoahkkimiin kommišuvdna boahtá, earret go dieđihit iežas barggu birra, bovdet ovttaskasaid jearahallamiidda. Lea vejolašvuohta dieđihit iežat ja diŋgot áiggi jearahallamii ságastallančoahkkimiid oktavuođas.
Don sáhtát dasa lassin dál juo dieđihit du beroštumi jearahallamii, de sáddet du oktavuođadieđuid ku.sanningskommissionen.samer@regeringskansliet.se dahje reivve bokte (geahča čujuhusa vuollelis). Kommišuvnna čállingoddi váldá oktavuođa duinna diŋgon dihte áiggi jearahallamii.
Okta vuđolaš vuolggasadji kommišuvnna muitalusaid čoaggimis lea ahte searvan lea eaktodáhtolaš. Don guhte háliidat searvat jearahallamis fertet danin ieš dieđihit jearahallamii. Jus dieđiheapmi dahkko sáttaolbmo bokte de ferte dahkkot gulahallamiin ja ovttaoaivilvuođain jearahallon olbmuin.
Got guođán čálalaš muitalusa?
Du čálalaš muitalusa sáhttá sáddet ku.sanningskommissionen.samer@regeringskansliet.se dahje reivve bokte čujuhussii:
Sanningskommissionen för det samiska folket (Ku 2021:02)
Regeringskansliet
Kv Garnisonen
103 33 Stockholm
Čálli/jearahallamat Marja Skum
Mobiila, +46761273764
marja-kristin.skum@regeringskansliet.se
Čálli/jearahallamat Lena Kroik
Mobiila, +4676- 1136546
lena.kroik@regeringskansliet.se
Čálli/jearahallamat Elli-Ristin Tuorda
Mobiila, +4676-110 94 16
elli-ristin.tuorda@regeringskansliet.se
Don oaččut leat namaheapme.
Dás sáhtát lohkat got mii gieđahallat du persovdnadieđuid. Loga eanet dás! (liŋka)
Goas ja gos čađaha jearahallamiid?
Jearahallanbargu boahtá álggahuvvot guovvamánus 2023 ja galgá leat jođus loahppa jagi 2023 ja oasi 2024:s. Go don leat dieđihan iežat jearahallamii de mii boahtit váldit oktavuođa duinna soabadit áiggi, báikki ja man gilli jearahallan galgá čađahuvvot. Jearahallan sáhttá maid čađahuvvot digitálalaččat.
Vejolašvuohta doarjjaságastallamii
Muitalit heajus vásáhusaid dahje loavkašuhtti vásáhusaid sáhttá boktit unohasvuođa ja dovdduid mat sáhttet leat váddásat gieđahallat. Visot olbmot geat jearahallojuvvojit kommišuvnnas bohtet fállojuvvot vejolašvuođa doarjjaságastallamii. Don oaččut eanet dieđuid dán birra jearahallama oktavuođas. Leat go dus jearaldagat dál juo de riŋge 076-1273764 eanet dieđuid oažžumis.